شناخت انواع بیماری در گوسفندان| راه های مقابله با بیماری گوسفند

انواع بیماری گوسفندان

بیماری های گوسفند شامل، آرتریت، سیاه زخم،سرماخوردگی،آناپلاسموز،زخم دهان، ذات الریه، مننگوانسفالیت، تب شیر، بروسلوز، آبسه پا، نفخ شیردان می باشند. در ادامه به طور کامل به هریک پرداخته ایم:

• بیماری شاربن یا سیاه زخم

عامل بیماری سیاه زخم

عامل بیماری سیاه زخم نوعی باکتری میله ای شکل می باشد که از باکتری های هوازی و هاگ ار می باشد. این باکتری در طی چند ساعت که در معرض هوا قرار می گیرد به هاگ تبدیل تبدیل شده و حدود ۴۰ تا ۶۰ سال زندگی که دارد ویژگی های بیماری زایی خود را حفظ می کند. این باکتری در هنگام مرگ در خون و تمام ترشحات بدن دام وجود خواهد داشت.

علائم شاربن در گوسفندان

۱- مرگ دام به صورت کاملا ناگهانی
۲- تورم در ناحیه ی گردن
۳- تورم در زیر شکم دام
۴- تب شدید که در بعضی مواقع به ۴۰ درجه ی سانتی گراد نیز می رسد.
۵- دام وقتی می خواهد ادرار کند ادرار آن خونی خواهد بود
۶- اسهال خونی
۷- نخوردن غذا و بی اشتهایی
۸- افسردگی شدید
۹- نفس کشیدن به صورت عمیق و تند تند

• سرماخوردگی گوسفندان

سرما خوردگی و  سرفه در گوسفندان از رایج ترین بیماری های موجود در این حیوانات است و علت علت سرفه گوسفند به دلیل نوعی انگل از مگس است. داروی سرماخوردگی گوسفندان همانند لیلیور و ترامایسین  برای درمان سرماخوردگی گوسفندان بسیار مفید می باشد.علت سرفه گوسفند نیز دارای دلایل مختلفی همانند سرماخوردگی است که از طریق داروهای مختلف درمان یمشود. علاوه بر سرماخوردگی دلایل دیگری نیز همانند عفونت های تنفسی و یا بیماری میازیس باعث سرفه خواهد شد.

علائم سرماخوردگی گوسفندان

• بیماری آناپلاسموز

• بیماری زخم دهان در گوسفند

• بیماری ذات الریه در گوسفند زنده

بیماری ذات الریه گوسفند بیشتر در دام ها مشاهده می شود سیستم ایمنی پایینی دارند، میکروب های این بیماری می توانند از طریق باکتری، ویروس ها و پلاسمای میکروبی و آلوده به بدن دام ها وارد شوند.

این بیماری بیشتر در دام های دو تا سه ماهه دیده می شود، زیرا سیستم ایمنی بدن بسیار ضعیفی دارند. ذات الریه همراه با میکروب ها و باکتری هایی در بدن دام نفوذ می نمایند، که این ویروس ها باعث ضعیف شدن سیستم دافعی بدن گوسفندان و گوساله ها می شود که بیمارهای گوناگون را بوجود خواهد آورد.

علائم بیماری ذات الریه در دام زنده

•  شایع ترین و نمایان ترین علائم بیماری ذات الریه تب بسیار شدید در بین دام ها است.
• اگر گوسفند زنده دچار تنفس های غیر عادی شد به این صورت که تعداد نفس های او روبه افزایش بود، می تواند نشان از بیماری ذات الریه باشد.
• یکی دیگر از علائم بیماری ذات الریه در بین گوساله ها هنگام شیر خوردن نمایان می شود، به این صورت که خوردن شیر برای گوساله سخت می باشد.
• اگر از چشم گوسفند بدون دلیل آب بریزد ممکن است نشان از بیماری ذات الریه باشد همچنین سرفه کردن و نداشتن اشتها جزء علائم بیماری ذات الزیه می باشد.

عواملی که خطر شیوع این بیماری را افزایش می دهند

• تغذیه بیش از حد دام با شیر
• تراکم بیش از حد دام ها در جایگاه
• عدم تهویه مناسب در جایگاه و آلودگی هوای آن
• عدم تغذیه دام با آغوز تازه
• خیس و مرطوب بودن جایگاه نگهداری دامها
• کمبود ویتامین های A  ،D و E که موجب کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری می شوند.
• عدم رعایت بهداشت جایگاه و ضدعفونی نکردن به موقع آن
• بی توجهی به مساله بهداشت در سالن گوساله ها
• سرمای بیش از حد در محل نگهداری دام

روش های پیشگیری از بیماری ذات الریه در دام

دستورالعمل های مختلفی وجود دارد که با رعایت آنها می توانید تا حد زیادی از سلامت دام خود آسوده خاطر شوید. از جمله این نکات می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• توجه دائم به سلامت دام و بازرسی آنها. در این صورت متوجه کوچک ترین علائم مشکوک شده و با اطلاع به دامپزشک از شیوع و گسترش آن جلوگیری می شود.
• واکسیناسیون مرتب دام در زمان مقرر که نقش زیادی در سلامتی دام دارد.
• توجه به پاکسازی محیط نگهداری دام و ضدعفونی کردن دائم بخش های مختلف آن
• توجه به مطلوب بودن هوای محیط از لحاظ دما و میزان رطوبت
• توجه به تغذیه دام، تنوع و وجود مواد مغذی کافی

•  بیماری مننگوانسفالیت

این نوع بیماری هم دارای علائمی چون حرکات غیر ارادی از سوی گوسفندان و اختلال در تعادل پای آنها می باشد و همچنین می توان به اختلالات چشم گوسفند مانند تورم در اطراف چشم و بالا بودن چشم اشاره کرد و از آنجایی که این نوع بیماری ویروسی نام دارد امکان سرایت و انتقال به وسیله تنفس و مخاط دهان به دیگر دام ها و گوسفندان را در پی دارد و حتما قبل از سرایت و ایجاد ضرر و زیان این بیماری را مداوا نمایید. جهت مداوای این بیماری سعی کنید به دامپزشکی مراجعه و طبق دستور دامپزشک از واکسینه و آنتی بیوتیک ها استفاده و کار مداوا را انجام دهید .

• بیماری تب شیر در گوسفندان

البته درمان این بیماری آسان بوده و اگر دامدار به موقع متوجه بیماری دام شود می‌تواند با داروی کلسیم بروگلوکونات دام خود را درمان کند. این که همیشه پیگیر بهداشت و سلامت دام‌های خود باشید در اینجا معنا پیدا می‌نماید که بیماری تب شیر گوسفندان سریعاً درمان می‌شود اما اگر کهنه شود باعث مرگ دام خواهد شد.

• بیماری آبسه ی پا در گوسفندان

آبسه پا در گوسفندان یک بیماری شایع است که می‌تواند به دلیل فرو رفتن دانه‌های علوفه یا آسیب دیدن پا و انتقال باکتری‌های موجود در محیط به پای گوسفندان رخ دهد. این آبسه باعث لنگیدن گوسفند می‌شود. برای پیشگیری از این بیماری باید به صورت منظم و مداوم گوسفندان معاینه و تمیز شوند و بستری که پاهای گوسفند بر روی آن قرار دارد را به صورت مداوم تمیز کرد. در صورت بروز آبسه پا باید گوسفندان را به مکانی خشک‌تر و تمیز منتقل کرده و با استفاده از یک روش مناسب ضد باکتری پای گوسفند بیمار را ضدعفونی کرد. برای درمان آبسه بهترین راهکار این است که با استفاده از پمادها ابتدا کمی محل زخم را نرم کرد و سپس با ایجاد شکاف کوچکی در زیر آبسه چرک را از آن محل خارج کرد.

• بیماری بروسلوز در گوسفندان

بروسلوز از بیماری های گوسفندی می باشد که بر اثر انتقال باکتری باسیل بروسلا ملی تنسیس به بدن ایجاد خواهد شد. سقط جنین در دام های زنده و سوراخ شدن کبد از علائم شایع در دام ها می باشد و در هنگام جفت گیری این باکتری به وسیله قوچ ها به سایر دام ها منتقل می شود.

• بیماری نفخ شیردان در گوسفندان

نفخ شکم در گوسفندان از بیماری‌های رایجی است که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مرگ آن‌ها شود. علایم این بیماری شامل نخوردن غذا، صدا در شکم، خروج زبان، تنگی نفس و باد کردن شکم هستند. مصرف زیاد علوفه‌های تازه، به‌خصوص شبدر، می‌تواند باعث بروز نفخ شکم گوسفندان شود. بیماری نفخ شیردان نیز بیشتر در بره‌هایی که به صورت مصنوعی پروش داده می‌شوند، رخ می‌دهد. افزودن ماست یا پروبیوتیک به شیر و واکسیناسیون بره‌های پرورش یافته مصنوعی می‌تواند از این بیماری جلوگیری کند.

بیماری‌های انگلی نیز می‌توانند باعث ریزش پشم و ایجاد کیست در کبد و ریه گوسفند شوند. انگل‌ها از خون دام تغذیه کرده و می‌توانند باعث احساس ناراحتی و مرگ گوسفندان شوند. درمان این بیماری‌ها با دادن داروهای ضد انگلی دام صورت می‌گیرد.

انواع انگل های گوسفندان

به صورت کلی دو نوع انگل در گوسفندان وجود دارند که شامل انگل داخلی و انگل خارجی می باشد، که در ادامه به هر یک از این انگل ها خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.

انگل های داخلی گوسفند

1. انگل کپلک گوسفندی: به دلیل بوجود آمدن انگل در داخل کبد گوسفند به کرم کبد معروف می باشد از این رو قبل از پرواربندی گوسفندان باید به آنها داروی ضد کپلک بدهید.
2. انگل تنیای روده گوسفندی: این انگل هم داخل روده حیوان بوجود می آید و علائم آن شامل اسهال ، درد شدید و لاغری در بدن حیوان است. بهترین موقع خوراندن داروی ضد انگل برای این بیماری اواخر خرداد ماه می باشد.
3. انگل های معدی- ریوی یا قزل قروت:

• این انگل از نوع استرونژیلوس‌ها می باشد که وجود آن در بدن حیوان باعث ضعف، لاغری، مشکلات تنفسی، اسهال سیاه و قهوه ای و حتی شکستگی پشم می شود.
• این انگل بیشتر در مناطق پر باران مشاهده می شود.
• برای از بین بردن این انگل باید از داروی ضد انگل برای خوراندن گوسفندان استفاده شود.
  

انگل های خارجی گوسفند زنده

کنه ها و شپش ها از دسته انگل های خارجی هستند که در پوست حیوان زندگی می کنند و حتی ممکن است باعث مرگ گوسفندان شوند.

علائم و نشانه های بیماری های انگلی در گوسفندان

• کم خونی
• اسهال گوسفندان
• کاهش وزن
• آبستن نشدن گوسفندان
• ریزش پشم گوسفندان و رشد نامطلوب

علاوه بر علائم بالا حتی ممکن است انگل های موجود گوسفندان باعث ایجاد کیست های در قلب، ریه، کبد و گوشت گوسفند شوند که مصرف آن اعضا را غیرممکن می سازد. از این رو بهتر است قبل از ایجاد خسارت های اقتصادی زیاد نسبت به پیشگیری و درمان بیماری های انگلی اقدام نمایید.

روش های پیشگیری از بیماری های انگلی

حمام ضد انگل می تواند بهترین روش پیشگیری از بیماری باشد. حمام اجباری در تابستان و پاییز می تواند از آلودگی دام به بیماری انگلی جلوگیری نماید. حمام ضد انگل باید در زمانی انجام شود که به اندازه کافی هوا گرم است تا حیوان پس از آن زود خشک بشود.

درمان بیماری های انگلی در گوسفندان

آیورمکتین بهترین داروی ضد انگلی برای گوسفندان است که با دو مرتبه تزریق زیرپوستی دام می توانید آنرا درمان کنید. فاصله تزریق دام به آیورمکتین باید به فاصله ی یک هفته باشد. برای تزریق این دارو باید وزن گوسفند ۵۰ کیلوگرم باشد تا یک سی سی دارو به دام تزریق نمایید.

اگر وزن گوسفند بیشتر از پنجاه کیلو باشد یعنی مثلا ۸۰ کیلوگرم باشد باید آنرا تقسیم بر ۵۰ کنیم که نتیجه به دست آمده ۱٫۶ می باشد که مقدار داروی تزریق شده آیومکتین به دام می باشد.

علائم بیماری باد در گوسفندان

بیماری باد (به انگلیسی: Foot-and-Mouth Disease یا FMD) یک بیماری ویروسی و بسیار عارضه‌آور است که گوسفندان و دام‌های دیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری عمدتاً در مناطقی با دامپروری گسترده شیوع دارد و می‌تواند به سرعت گسترش یابد. علائم بیماری باد در گوسفندان شامل موارد زیر می‌شود:

1. تب: گوسفندان مبتلا به بیماری باد معمولاً تب دارند. دمای بدن آنها افزایش می‌یابد و تب آشکار می‌شود.
2. آفت‌های دهانی: یکی از علائم مشخصه بیماری باد در گوسفندان، ظاهر شدن آفت‌های دهانی و زبان است. این آفت‌ها معمولاً در قسمت‌هایی از دهان مانند زبان، لثه‌ها و دیگر اجزاء دهان ظاهر می‌شوند.
3. التهاب پاها: در مواردی، گوسفندان مبتلا به بیماری باد ممکن است التهاب و تورم در مناطق پاهایشان داشته باشند. این التهاب معمولاً در اطراف کله پاها و شبیه به زخم‌های خراشی است.
4. لرز: گوسفندان مبتلا به بیماری باد ممکن است به شدت لرز داشته باشند. این لرز معمولاً نشانه‌ای از تب و ناراحتی عمومی است.
5. کاهش تولید شیر و رشد: در اثر بیماری باد، تولید شیر گوسفندان کاهش می‌یابد و نیز رشد آنها ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد.
6. آلودگی بدن: گوسفندان مبتلا به بیماری باد ممکن است به صورت عمومی آلوده شده به نظر برسند. پوست آنها ممکن است خشک و متورم شده باشد.

به دلیل اینکه بیماری باد ویروسی است و در صورت شیوع، ممکن است به سرعت به دام‌های دیگر منتقل شود، هرگونه شکایت از علائم مشابه باید توسط یک دامپزشک تایید و بررسی شود. همچنین، اقدامات کنترلی مانند کشتار کنترلی و کنترل حرکت دام‌ها ممکن است در صورت شیوع بیماری انجام شود.