راه های افزایش تولید مثل گوسفندان
افزایش تولید مثل گوسفندان یک هدف مهم در صنعت دامپروری است. راه‌های مختلفی برای افزایش تولید مثل گوسفندان وجود دارد. از جمله اقدامات مهم می‌توان به بهبود تغذیه، مراقبت و بهداشت گوسفندان، استفاده از تکنیک‌های آمیخته‌پروری، انتخاب و استفاده از انواع نژادهای مختلف گوسفند مناسب و بهینه، تمرکز بر تولید بچه‌گوسفندان سالم و افزایش تعداد تلقیح‌ها اشاره کرد. همچنین، بهبود مدیریت و کنترل بیماری‌ها و آفات نیز می‌تواند در افزایش تولید مثل گوسفندان مؤثر باشد. با اجرای این راه‌ها، می‌توان بهبود قابل توجهی در تولید مثل گوسفندان داشت.
در ادامه این مقاله از وب سایت دامدان پاک راه های افزایش تولید مثل گوسفندان را توضیح داده و مزیت های آن را برسی میکنیم
زمان تولید مثل گوسفند در طول سال
در کشور، به دلیل وجود باورهای نادرست در زمینه فصل تولید مثل در گوسفند و بز، کارشناسان باور دارند که این موضوع یکی از دلایل اصلی کاهش بازده تولید مثل در گله‌های گوسفند و بز ایران است. در اینجا، به طور مفصل و با بیان ساده، دلایل علمی این مسئله شرح داده می‌شود تا دستورالعمل‌هایی که در قسمت‌های دیگر برای رعایت زمانبندی جفت‌دهی ارائه می‌شوند و ممکن است با باورهای مرسوم تضاد داشته باشند، قابل پذیرش باشند.برخلاف اسب، الاغ و شتر که به عنوان گونه‌های روز بلند شناخته می‌شوند و در اواخر زمستان و در طول بهار فعالیت تولید مثلی بیشتری دارند، گوسفند و بز، حیوانات روز کوتاه هستند؛ به عبارتی، در بخشی از سال که طول روز در حال کوتاه شدن است، دستگاه تناسلی آنها بیشترین فعالیت را دارد و رفتار فحلی و جفتگیری شدیدتری نشان می‌دهند.
دوران خاموشی تخمدان‌ها و عدم فعالیت فحلی غالباً در طول روزهای بلند سال رخ می‌دهد. باید توجه داشت که افزایش زمان کاهش فعالیت تخمدان‌ها منجر به ضرر و زیان برای دامداران خواهد شد.شروع چرخه سالانه تولید مثل در گوسفند و بز، در بلندترین روز سال، یعنی اول سال است که به این روز “انقلاب تابستانی” می‌گویند. پس از آن، روزها شروع به کوتاه شدن می‌کنند و همزمان با آن، شب‌ها طولانی‌تر می‌شوند. این تغییرات، پیامی به مغز حیوان می‌فرستد که مفهوم آن فرا رسیدن زمان مناسب برای جفتگیری است. معمولاً ۷۰ روز پس از اول تیرماه، که معادل دهه اول شهریور ماه است، تخمدان‌های میش به اوج فعالیت خود می‌رسند. این به این معناست که قبل از آن هم تخمدان‌ها فعالیت خود را آغاز کرده‌اند
بهترین راه های افزایش تولید مثل گوسفندان
بهترین راه‌های افزایش تولید مثل گوسفندان شامل عوامل مختلفی است که در زمینه تغذیه، مدیریت، و مراقبت از گوسفندان می‌توان اقدام کرد. در ادامه به برخی از این راه‌ها اشاره خواهیم کرد:
تغذیه مناسب
- استفاده از فسیل خوراکی: فسیل خوراکی یکی از بهترین مواد تغذیه دام است که ارتباط مستقیمی با باروری گوسفندان دارد
- تهیه خوراک با کیفیت: تهیه خوراک خوب و با کیفیت برای گوسفندان بسیار مهم است. این اقدام می‌تواند باعث جلوگیری از چاقی مفرد دام‌ها شده و باروری بهتری را به همراه داشته باشد
- مصرف مکمل‌های ویتامینی: دادن مکمل‌های ویتامین A و E به گوسفندان تقریبا چهار هفته قبل از جفت گیری می‌تواند بهترین راهی برای باروری و تولید مثل بهتر در گوسفندان باشد. این ویتامین‌ها به صورت مکمل به دام داده می‌شوند
مدیریت جفت گیری
- در نظر گرفتن فصل جفت گیری: فصل جفت گیری یکی از عوامل مهم در باروری و زایمان گوسفندان است. مدیریت جفت گیری در فصل مناسب می‌تواند نتیجه بهتری را به همراه داشته باشد
- برنامه‌ریزی برای سه زایمان در طول یک سال با زمان ثابت: این برنامه به گونه‌ای طراحی و مدیریت می‌شود که میش‌ها هر ۷ یا ۸ ماه تحت جفت گیری قرار می‌گیرند. اگر این زمان به طور دقیق مدیریت و اجرا شود، هر ۸ ماه یک بار میش یک زایمان خواهد داشت
- برنامه‌ریزی برای سه زایمان به روش ASRI: در این روش، هدف از اجرای آن بارداری و زایش به تعداد دفعات ۵/۱ بار در دو سال است. در این روش، همه گوسفندان ماده در فصل تولید مثل باردار می‌شوند و بعد از زایمان دوباره در فصل آذر تا بهمن باردار می‌شوند. در این روش از مصرف بسیار کمی هورمون استفاده می‌شود
مزیت های افزایش تولید مثل
مزیت‌های افزایش تولید مثل گوسفند:
افزایش درآمد و سرمایه: افزایش تولید مثل گوسفندان می‌تواند به دامداران کمک کند تا درآمد و سرمایه خود را افزایش دهند
افزایش تعداد گله: با افزایش تولید مثل، تعداد گله‌های گوسفندان نیز افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند به دامداران کمک کند تا تولید و فروش بیشتری داشته باشند
افزایش تنوع ژنتیکی: با افزایش تولید مثل، تنوع ژنتیکی در گله‌ها افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند به دامداران کمک کند تا گله‌های متنوع‌تری داشته باشند که می‌تواند در مقابل بیماری‌ها و شرایط محیطی مختلف مقاومت بیشتری داشته باشد
افزایش بهره‌وری تولید: با افزایش تولید مثل، بهره‌وری تولید نیز افزایش می‌یابد. زیرا با افزایش تعداد گله‌ها، تولید محصولات دامی نیز افزایش می‌یابد که می‌تواند به دامداران کمک کند تا در بازار رقابتی بهتر عمل کنند
نکات مهم برای افزایش تولید مثل
نکات مهم برای افزایش تولید مثل گوسفندان:
تغذیه مناسب دام: تغذیه صحیح و مناسب برای گوسفندان بسیار مهم است. استفاده از فسیل خوراکی به عنوان یکی از بهترین مواد تغذیه دام می‌تواند تاثیر مستقیمی در باروری گوسفندان داشته باشد
مدیریت جفت گیری: در نظر گرفتن و توجه به فصل جفت گیری نیز از عوامل مهم در باروری و زایمان گوسفندان است. مدیریت صحیح جفت گیری در این فصل می‌تواند بهبود قابل توجهی در نتایج باروری دام داشته باشد
تهیه خوراک با کیفیت: تهیه و ارائه خوراک خوب و با کیفیت به گوسفندان بعد از جفت گیری بسیار مهم است. این اقدام می‌تواند از چاقی مفرد دام‌ها جلوگیری کند و تاثیر مثبتی در باروری و تولید مثل گوسفندان داشته باشد
حفظ وزن مناسب: گوسفندانی که نه خیلی چاق و نه خیلی لاغر هستند، میزان باروری بهتری نسبت به بقیه دام‌ها دارند. بنابراین، حفظ وزن مناسب در گوسفندان نیز می‌تواند به افزایش تولید مثل کمک کند
استفاده از مکمل‌های ویتامینی: دادن مکمل‌های ویتامین A و E به گوسفندان تقریبا چهار هفته قبل از جفت گیری یکی دیگر از راه‌های باروری و تولید مثل بهتر در گوسفندان است. این ویتامین‌ها می‌توانند به صورت مکمل به دام داده شده و در طول سال از راه تغذیه نیز دریافت شوند